In bijna alle weefsels van ons lichaam ontspringen kleine lymfehaarvaten. Het lymfevatenstelsel is te vergelijken met het bloedvatenstelsel, maar in plaats van bloed vervoert dit stelsel lymfe.

De lymfe voert de eiwitten, de afvalproducten en het vocht af uit het weefsel. Lymfehaarvaten gaan over in grotere lymfebanen die samenkomen in lymfeknopen, ook lymfeklieren genoemd. Die liggen vooral in de hals, aan het sleutelbeen, onder de oksels, in de buikholte en in de liezen. Ter hoogte van de borstregio wordt de lymfe terug in het bloedvatenstelsel gebracht.

Lymfoedeem is een chronische zwelling, meestal van een ledemaat, die optreedt als gevolg van een verstoord evenwicht tussen aan- en afvoer van vocht. Als het lymfestelsel abnormaal wordt gevormd of beschadigd raakt, hoopt zich eiwitrijke vloeistof (lymfe) op in en onder de huidlagen, wat resulteert in zwelling (oedeem). Dit leidt op zijn beurt tot een toename van de bloedtoevoer naar het gebied terwijl het lichaam probeert te compenseren. Als gevolg hiervan voelt het ledemaat zwaar, warm aan en is het vatbaar voor terugkerende infecties cellulitis.

De klachten die hierbij kunnen ontstaan zijn:

• zwelling
• vermoeidheid en zwaar gevoel
• pijn
• beperkingen in de beweging
• beperkingen in het dagelijks functioneren
• huidafwijkingen en infecties.

Er kunnen ook cosmetische zorgen zijn voor veel mensen met lymfoedeem.

Voor extra informatie kijk zeker ook eens op: https://www.oedema.be/

Lymfoedeem oorzaken

De oorzaken zijn heel divers, bv. na een operatie, plastisch chirurgie, bestraling, tumorgroei, een trauma, het dragen van een prothese, een infectie, chronische veneuze insufficiëntie (spataderen), medicatie gebruik. Dit zijn allen oorzaken van secundair lymfoedeem.

Een primair lymfoedeem is aangeboren. Vanaf de geboorte zijn er dan minder lymfebanen aanwezig waardoor in de loop van het leven zwellingen kunnen ontstaan. Soms wordt dit door een ontsteking uitgelokt. Lymfoedeem ontstaat in milde vorm tussen 18-35 jaar, uitgebreidere vorm soms al van kinds af aan, en kan uiteindelijk vaak tweezijdig zijn.

De meeste vormen van lymfoedeem zijn niet erfelijk, hoewel er wel vaak aanleg in een familie kan bestaan. In de eerste jaren wordt de zwelling vaak niet als zodanig herkend omdat deze dan nog wisselend aanwezig is. Toch is hier dan al wel sprake van beginnend lymfoedeem waarbij een behandeling wenselijk is. Pas later zal de zwelling permanent aanwezig blijven.

Lymfoedeem komt relatief vaak voor na een behandeling van kanker. Zijn er bij u lymfeklieren verwijderd of bestraald? Dan kan dit de afvoer van water en afvalproducten verminderen. Afhankelijk van de plaats waar de lymfeklieren zijn verwijderd of beschadigd, kan het lymfevocht zich ophopen in:

• arm (lymfeklieren in de oksel)
• borst (lymfeklieren in de oksel of achter het borstbeen of sleutelbeen)
• been (lymfeklieren in de liezen/onder in het bekken)
• buikwand (lymfeklieren onder in het bekken)
• schaamstreek (lymfeklieren in de liezen)
• penis en scrotum (lymfeklieren in de liezen)
• gezicht en hals (lymfeklieren in de hals)

Een operatie en een bestraling kunnen los van elkaar lymfoedeem veroorzaken. Het risico op lymfoedeem is groter wanneer u in een lymfegebied zowel wordt geopereerd als bestraald.

Lymfoedeem kan zich snel na de behandeling ontwikkelen, maar ook nog jaren daarna. Hoe langer de operatie / bestraling geleden is, hoe kleiner de kans is dat u nog lymfoedeem ontwikkelt.

Welke behandelingen zijn er

Het is belangrijk dat u naar uw arts gaat die u zal onderzoeken en beslissen wat de beste manier van handelen is. Mogelijk wordt u doorverwezen naar andere opgeleide professionals voor specialistisch advies. Er zijn een aantal behandelingen beschikbaar die de zwelling helpen verminderen en een gezond ledemaat behouden.

• Huidverzorging om een goede huidconditie te behouden.
• Externe ondersteuning en compressie met behulp van elastische compressiekleding helpen nieuwe lymfevorming te voorkomen, ze helpen ook bij lymfedrainage.
• Een programma van lichaamsbeweging en beweging kan helpen om de lymfedrainage te maximaliseren.
• Eenvoudige lymfedrainage gebaseerd op de principes van handmatige lymfedrainage waarbij gebruik wordt gemaakt van eenvoudige handbewegingen die door de patiënt, verzorger of therapeut kunnen worden uitgevoerd.
• Intermitterende compressiepompen (IPC) Pressotherapie

Gebruik van een Pressotherapie systeem

Het systeem van Nymph bestaat uit een pomp en 1 of meerdere manchetten, deze zijn gemakkelijk te gebruiken, veilig en effectief bij oedeem (lymfoedeem). Het is belangrijk dat u de instructies opvolgt die uw verpleegkundige, therapeut of arts u heeft gegeven bij oedeemtherapie.

Voordat u het systeem gebruikt, moet u compressieverbanden of kousen verwijderen. Zorg ervoor dat u op een comfortabele positie zit, plaats indien nodig een cilindrische katoenen bandage of tricotsteek op de aangedane ledemaat. Plaats het manchet op de te behandelen oedeem ledemaat en sluit het manchet aan op de pomp.

Pas de instellingen van de pomp aan voor lymfedrainage is dit programma B zoals die geadviseerd zijn door uw behandelend arts, schakel vervolgens de pomp in.

De manchet zal afwisselend worden opgeblazen en weer leeglopen en zo een zachte massage geven. Dit stimuleert de bloed- en lymfestroom in uw aangedane ledemaat. Als de druk te hoog is en u ongemak ervaart, kunt u de drukinstelling op de pomp verminderen. Dit kan zelfs tijdens de al lopende therapiesessie.

Het is belangrijk dat u de instructies die u worden gegeven met betrekking tot de duur en de frequentie van het gebruik, volgt. Een oedeemtherapie sessie duurt tussen de 30-90 minuten.

Na het voltooien van de oedeemtherapie moeten het manchet en eventuele katoenen bandage worden verwijderd. Als u compressiekleding draagt, kunt u dit weer aantrekken. Ervaring gedurende vele jaren heeft aangetoond dat er zeer weinig problemen zijn ondervonden door personen die dit systeem gebruiken. Als u echter buiten adem raakt of uw ledemaat gezwollen of pijnlijk wordt, of als de huid tijdens de behandeling rood en ontstoken raakt, moet u onmiddellijk stoppen en uw behandelend arts zo snel mogelijk informeren.